Rare boom (2) en zwermende mieren

De rare boom is weg! Op 14 juli verleden jaar had ik het over de rare boom op de Brouwersgracht in Amsterdam - een iep waarschijnlijk - die zo dicht bij een hekje stond, dat hij eroverheen groeide. Klik hier om dat verhaal te lezen en de boom te zien. Gisteren liepen we toevallig weer langs die plek en wat zagen we tot onze schrik? De boom was weg, afgezaagd! Alleen een stompje was er nog van over, zoals je op de foto kunt zien. Ach, wat jammer.


Terwijl ik dit schrijf, zittend in de zon in de brede dakgoot die als balkon dienstdoet, vliegen de vliegende mieren mij opeens om de oren. Enkele vrouwtjes landen zelfs met een klein mannetje nog aan haar vast (ze paren in de lucht). Het blijkt erg moeilijk om ze samen digitaal vast te leggen, want het vrouwtje beweegt te veel en de mannetjes laten heel snel los. Vandaar deze wat bewogen foto.

Terugkijkend naar verleden jaar, zie ik dat ze dit jaar precies 14 dagen later zwermen.

Bloemen die naar geitenbok ruiken

Soms kan je geluk hebben en zomaar tegen een plant aanlopen die te boek staat als "zeer zeldzaam". Dat gebeurde ons twee zomers geleden. We wandelden met onze vriend W van het NS station Santpoort-Noord dwars door de duinen richting strand. Op een gegeven moment wees W ons op een grote orchidee die in het struweel langs een pad stond. De bloemen waren qua kleur weinig opvallend, maar qua vorm bijzonder, vanwege de zeer lange slippen.

W, die oneindig veel meer van planten weet dan wij, vertelde ons dat dit de zeer zeldzame bokkenorchis was, die de wetenschappelijke naam Himantoglossum hircinum draagt. Himantoglossum is afgeleid van het Oudriekse Himas (ιμας) = riem en glossa (γλωσσα) = tong. Hircinum is afgeleid van het Latijnse Hircus = geitenbok. Hij heeft die naam omdat de bloemen naar geitenbok ruiken.

W begon de ongeveer 80 cm hoge plant direct te fotograferen, dus bleef ik niet achter. Zo'n bijzondere plant zouden we waarschijnlijk niet snel weer tegenkomen. En dat klopt, want tot op de dag van vandaag heb ik hem niet meer gezien.

De bokkenorchis staat op de Nederlandse Rode Lijst van planten als zeer zeldzaam en stabiel of iets toegenomen. Dat wist W ons ook te vertellen: dat de bokkenorchis langzaam in aantal toeneemt. Laten we hopen dat die toename doorzet.

Doornappel

Tijdens onze vakantie in noord Duitsland, alweer een paar jaar geleden, maakten we een strandwandeling langs de Oostzee, van Eckernförde richting Waabs. Op een gegeven moment zagen we deze grote plant in het zand staan. De prachtige lila bloemen waren bijna een decimeter lang en de stekelige vruchten, 5 cm of langer, leken wat op kanstanjes. Ik had nog nooit zo'n plant gezien en dus ging hij op de foto.

Veel later zag ik ze weer, nu in de Amsterdamse Waterleidingduinen. Degene die met ons meewandelde wist me te vertellen dat het doornappels waren, zeer giftige planten.

Thuis zocht ik meer over deze planten op. Ze blijken familie te zijn van onze aardappel en tomaat en inderdaad zeer giftig, vanwege hallucinogene alkaloïden. Hij komt oorspronkelijk uit Noord-Amerika en Indianen gebruikten de plant om hallucinaties op te wekken. De plant werd in 1577 vanuit Mexico in Spanje ingevoerd. In Nederland arriveerde hij rond 1700. Nu komt hij in alle werelddelen voor.

Er zijn mensen die delen van de plant eten, roken of van de bladeren thee zetten om high te worden, maar kleine hoeveelheden geven meestal al een bad trip. (Ik heb dit zelf nooit geprobeerd!) Een iets te hoge dosis kan bewusteloosheid of zelfs de dood veroorzaken.

De Engelsen hebben diverse namen voor deze plant, maar deze vind ik de leukste en meest toepasselijke: Mad Apple.